18 Ekim 2009 Pazar

Pajedler (Rusça ismin halleri)

1. Akusatif (i hali):

erkek isimde değişiklik olmaz, ör:
город: я вижу город. Şehri görüyorum.

dişi isimde а - у , я - ю olur, ör:
гора: Я еду на гору. Dağa gidiyorum. (rusçada gitmek fiiliyle akusatif kullanılır)
Я еду в Германю. Almanyaya gidiyorum.

nötr isim de değişmez, ör:
Я даю тебе пальто. Paltoyu sana veriyorum.
Ты вынимаешь ружьё. Tüfeği çıkarıyorsun.

Not: Akusatif hal canlı varlıklarla kullanıldığında genetif hale dönüşür:

ör: Медсестра: Я увидел медсестры на дороге. Hemşireyi yolda gördüm.
Врач: Он везде ищёт врача. O heryerde doktoru arıyor.

akusatif hal çoğul ismi değiştirmez (sadece canlı varlık isimleri genetif kurallarına bağlı değişir)

ör: Все увидели машины (değişmez). Все увидели милиционеров. Herkes arabaları gördü. Herkes polisleri gördü.


2. Datif (e hali):

erkek cins sonuna -y veya ю ekini alır ör:
Профессор: Елена подошлa к профессору. Yelena profesöre yaklaştı.
Учитель: Елена подошлa к учителю. Yelena öğretmene yaklaştı.

dişi cinsin sonundaki a ve я - е'ye dönüşür, ör:
Елена: Ахмет дал спички Елене. Ahmet kibriti Yelena'ya verdi.

nötr cinsin sonundaki o veya e - y' уa veya ю' ya dönüşür, ör:
платье: Али идёт к платю чтобы снимать оно. Ali onu almak için elbiseye doğru gidiyor.Datif (e hali) çoğulda:

Tüm cinsler sonuna -ам veya -ям eklerini alır (dişi cinslerin a veya я harfi dahil edilir):

Ученикам холодно в этом классе. Öğrenciler bu sınıfta üşüyorlar. (öğrencilere bu sınıfta soğuk, edatsız datif kullanımı)
Ученики бегут к учителям. Öğrenciler öğretmenlere (doğru) koşuyorlar.

3. Genetif (in hali) 



rusçanın en kazık hali olup kafa karıştırabilir ama yılmamak gerekir:

erkek isimler -a veya -я ekini alır, ör:

Ахмет: Я взял ручку Ахмета. Ahmet'in kalemini (tükenmez) aldım.
Доктор: Лицо доктора побледнело. Doktorun yüzü soldu.
Правитель: У правителя нет права кричать вам. Yöneticinin size bağırmaya hakkı yok. (cidden yok hakkınızı savunun)

bayan isimlerin sonundaki a - ы veya и, я - и olur, ь işaretiyle bitiyorsa gene и olur, ör:

собака: Шея собаки была чёрная. Köpeğin ensesi siyahtı.
Жанна: Лицо Жанны очень красиво. Janna'nın yüzü çok güzel.
Жизнь: Это счастливое время моей жизни. Bu hayatımın mutlu bir dönemi.

nötr isimlerde sondaki o - a'ya, e ise -я'ya dönüşür, ör:

здоровье: Я желаю тебе здоровя. Sana sağlık diliyorum (Sana sağlığın diliyorum, edatsız genetif)
молоко: Цвет молока дольжен быть белый. Sütün rengi beyaz olmalıdır


Genetif hal çoğulda, ha gayret:

erkek isimler sonuna -ов, -ей veya -ев alır:

преподаватель: Книги преподавателей лежат на столе. Hocaların kitapları masanın üstünde duruyor.
билет: Не могли найти хозяин билетов. Biletlerin sahibini bulamadılar.
медведь: Носы медведев очень хорошо чувствуют запах. Ayıların burunları çok iyi koku alır. (bu arada dimitri medvedev ayıların dimitri demektir ve bu şahıs rusya devlet başkanı olmak üzeredir

hatun isimlerin sonundaki a düşer, я yerine ь konur (yani o da düşer) ve sözcük ь işaretiyle bitiyorsa -ей eklenir:

страна: Люди всех стран мира - братя. Tüm ülkelerin insanları kardeştir.
неделя: Самый прекрасный день всeх недель, тот день в котором я встретил тебе. Tüm haftaların en güzel günü, sana rastladığım o gündür. (ne örnek ama dimi)
дверь: Особенность этих дверей их крепость. Bu kapıların özelliği sağlamlıklarıdır.

nötr isimlerin de sonundaki o harfi düşer, e harfiyle bitiyorsa -eй olur:

слово: Ты знаешь значения этих слов? bu sözcüklerin anlamlarını biliyor musun?
поле: земля этих полей очень производительная. Bu tarlaların toprağı çok verimlidir.

NOT: bunların dışında da istisnai kurallar olmakla birlikte burda korku filmi çekmediğimizden kendime otosansür uyguladım.

4. İnstrumental (ile hali):

erkek cins isimler sonuna -ом veya -ем ekini alır:

топор: Хайдар стал рубить деревню топором. Haydar baltayla ağacı kesmeye başladı.
представитель: Инженеры сейчас говорят представителем директора. Mühendisler şuan müdür vekiliyle konuşuyorlar.

hanfendi isimlerin sonundaki a harfi -ой veya -ей, я harfi varsa -ей, ь işaretiyle bitiyorsa -ю eklenir:

Кошка: Зейнеп играет с кошкей. Zeynep kedi yavrusuyla oynuyor.
спина: Абузер открыл дверь спиной. Abuzer kapıyı sırtıyla açtı.
лошадь: Он весь день пошёл со своей лошадю. O bütün gün atıyla yürüdü.

nötr isimlerde de sondaki -o, -ом'a -е ise -ем'e dönüşür:

письмо: Через пять минут, Сюхейла вышла с письмом. Süheyla 5 dakika sonra mektupla dışarı çıktı.
здание: Тополь находится за большом белым зданием. Kavak ağacı büyük beyaz binanın arkasında bulunuyor. (Rusçada arkasında derken "за" edatıyla birlikte instrumental ile hali kullan


İnstrumental (ile) halinin çoğulu ise kolaydır:

Tüm cinslerin sonuna -ами veya -ями eklenir (dişi isimlerin sonundaki harfler dahil edilir)

Шляпа: Три женшина с шляпами прошли мимо нас. şapkalı üç kadın yanımızdan geçti. (şapkalarla)
Очки: Сидящий мальчик очками, мой брат Абидин. Oturan gözlüklü çocuk benim kardeşim Abidin'dir.
камень: Мне кажется между камнями есть волк. Сразу беги оттуда, за что стоишь! Sanırım kayaların arasında bir kurt var. kaç ordan hemen, ne duruyosun! (mejdu, arasında edatıyla instrumental ile hali kullanılır)

5. Edatsal (prepozisyonel durum, de hali) 



en kolay padej budur:

tüm cinslerin sonuna -e eklenir, dişi ve nötr cinslerin sonundaki sesli harfler e'ye dönüşür, istisna olarak -ия, -ие ile bitenler -ии'ye, ь ile biten dişi adlarda ise и'ye dönüşür, ör:

город: В городе есть многие рестораны. Şehirde çok restoran var.
здание: В здании есть пятьнадцать етажев. Binada onbeş kat var.
тетрадь: Фраза написана на тетради. Cümle defterde yazılıdır.

Çoğul durumda ise tüm cinslere -ах veya -ях eklenir:

комната: В этих комнатах дватцать окон. Bu odalarda 20 pencere vardır.
автомобиль: Люди сидят в автомобилях и смотрят фильм. insanlar otomobillerde oturuyor ve filmi izliyor.


Hiç yorum yok:

Yorum Gönder

İzleyiciler

Blog Arşivi