Bitmiş ve devam eden fiiller

Rus dilinde fiillerin iki görünüşü var: fiilin bitmiş görünüşü (совершенный вид глагола) ve fiilin bitmemiş görünüşü (несовершенный вид глагола). Bitmiş görünüşünde fiiler, «что сделал?» (“ne yaptı?”), «что сделает?» (“ne yapacak?”) vb sorulara cevap verirler. Bitmemiş görünüşünde fiiler, «что делал?» (“ne yapıyordu?”), «что делает?» (“ne yapıyor?”) vb sorulara cevap verirler.

Farklı görünüşlerde bulunan Rus dilindeki fiillerin farklı zamanları, Türk dilindeki da farklı zamanlara uyarabilirler. Okuyun:

Он читает книгу. – Kitabı okuyor. (şimdi veya bir zaman içinde)
Он читает книги. — Kitapları okur. (daima)

Он прочитал книгу. – Kitabı okudu.
Он читал книгу. – Kitabı okuyordu.

Он прочитает книгу. – Kitabı okuyacak.
Он будет читать книгу. – Kitabı okuyacak.

Fiillerin soru biçimleri, «ли» ilgeciyle ve «а» bağlacıyla oluşturulurlar:

А он будет читать книгу? Будет ли он читать книгу? – Kitabı okuyacak mı?

Soru cümleleri da ancak ton vurgusu ile oluşturulurabilirler:

Он читал книгу?

Fiillerin olumsuz biçimleri, «не» ilgeciyle oluşturulurlar:

Он не будет читать книгу. – Kitabı okumıyacak.

Sorulara olumsuz cevapların verilmelerinde mutaden tüm cümle değil, fiilin olumsuz biçimi kullanılır:

Будет ли он читать книгу? – Kitabı okuyacak mı?
Нет, не будет. – Hayır, okumıyacak.

Читал ли он книгу? – Kitabı okuyor muydu?
Нет, не читал. – Hayır, okumuyordu.

Kısa cevaplarda ise ancak «нет» (hayır) olumsuz sözü kullanılır:

Будет ли он читать книгу? – Нет.

Emir kipi, emri, ricayı, tavsiyeyi ifade eder. Okuyun:

Приходи. — Gel. Приходите. — Gelin.
Пусть приходит (придёт). — Gelsin. Пусть приходят (придут). — Gelsinler.

Не приходи. — Gelme. Не приходите. — Gelmeyin.
Пусть не приходит (придёт). — Gelmesin. Пусть не приходят (придут). — Gelmesinler.

Ricanın ifade edilince «пожалуйста» («lütfen») sözü kullanılabilir:

Пожалуйста, принесите чай. – Lütfen, çay getirin.

Sert emirin ifade edilmesi için isim-fiil kullanılır:

Стой! Стоять! – Dur!

Şart kipi, «бы» ilgeciyle ve «если» («eğer») sözüyle oluşturulur.

Şart kipi,

1) bir koşullarda yapılabilen bir eylemi işaretler. Okuyun:

Если мы пойдём гулять, то опоздаем на поезд. – (Eğer) gezi yapacaksak trene geç kalacağız.

Если бы мы пошли гулять, то опоздали бы на поезд. — (Eğer) gezi yapsaydık trene geç kaldık.

Если вы больны, то оставайтесь дома. — Hastaysanız evde kalın.

Если он придёт, дай ему денег. – Gelse ona para ver .

Şart kipi de,

2) bir isteği ifade eder. Okuyun:

Ах, если бы он пришёл в 10 часов! — Saat 10’da gelse! (eylem yer alabilir)

Ах, если бы он пришёл в 10 часов! — Saat 10’da gelseydi! (eylem mümkün oldu ama yer almadı)

Görüyorsunuz ki bu olayda Rus dilindeki fiillerin farklı zamanları, da Türk dilindeki farklı zamanlara uyarabilirler.